Ngành gỗ đối mặt với nhiều thách thức

 (ĐTCK) Với chính sách thuế quan mới từ phía Mỹ, sức cạnh tranh của ngành gỗ Việt Nam đang đứng trước nguy cơ suy giảm, trong bối cảnh các đơn hàng có dấu hiệu chững lại ngay từ quý III/2025.

Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, trong 10 nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất 7 tháng đầu năm 2025, gỗ và sản phẩm gỗ đứng thứ 7, đạt 9,65 tỷ USD, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 5,41 tỷ USD (chiếm 56%), tăng 10,5% so với cùng kỳ.

Theo các chuyên gia, nhờ lợi thế về giá thành từ chi phí nhân công và nguyên liệu (70% nguồn nguyên liệu trong nước), Việt Nam đã vươn lên Top 3 quốc gia xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất vào thị trường Mỹ. Do đó, ngay khi Mỹ đưa ra mức thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa Việt Nam, ngành gỗ lập tức được xếp vào nhóm chịu tác động mạnh nhất. Giá các sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ mất dần tính cạnh tranh do chi phí tăng, tiệm cận mức của đối thủ lớn nhất khu vực là Trung Quốc.

Trong giai đoạn đàm phán thuế quan và kỳ vọng mức thuế 20% được áp dụng, các doanh nghiệp gỗ cùng nhóm ngành xuất khẩu chủ lực đã đồng loạt tăng tốc sản xuất, tận dụng “giai đoạn vàng”, giúp tăng trưởng ở mức tốt. Tuy nhiên, bức tranh kinh doanh quý II/2025 của nhiều doanh nghiệp niêm yết vẫn chưa cho thấy sự khởi sắc như kỳ vọng.

Trong quý II, Công ty cổ phần Gỗ Đức Thành (mã GDT) ghi nhận doanh thu giảm 20%, xuống còn 71 tỷ đồng. Lãi sau thuế tăng 13%, lên gần 17 tỷ đồng là nhờ kiểm soát chi phí vận hành và tiết giảm nhân sự.

Công ty cổ phần An Cường (mã ACG) thông báo, doanh thu giảm 6%, đạt 961 tỷ đồng; lãi sau thuế tăng 17%, lên 138 tỷ đồng, phần lớn đến từ hoạt động tài chính - cụ thể là chuyển nhượng cổ phần tại Công ty cổ phần Thắng Lợi Homes.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Gỗ Thuận An (mã GTA) ghi nhận doanh thu giảm 19%, xuống hơn 54 tỷ đồng, khiến lợi nhuận sau thuế giảm 38%, chỉ đạt 1 tỷ đồng.

Riêng Công ty cổ phần Phú Tài (mã PTB), nhờ cơ cấu ngành nghề đa dạng, ghi nhận 1.942 tỷ đồng doanh thu và 133 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng lần lượt 18,6% và 17% so với cùng kỳ.

Bước sang nửa cuối năm, triển vọng xuất khẩu của các doanh nghiệp dự báo sẽ còn gặp nhiều trở ngại hơn.

Ông Trần Quốc Mạnh, Phó chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cho biết, tác động bất lợi sẽ xuất hiện rõ ngay từ quý III, đặc biệt vào các tháng 8 và 9. Sang quý IV, tình hình càng khó khăn hơn khi đơn hàng có xu hướng giảm.

“Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp vẫn duy trì sản xuất, nhưng chủ yếu ở mức cầm chừng. Giá bán giảm, danh mục sản phẩm bị thu hẹp, trong khi nhiều khách hàng dù đã đặt hàng nhưng vẫn trì hoãn nhận, chờ diễn biến thị trường trong vài tháng tới. Ngay cả phía đối tác nhập khẩu cũng chưa nắm chắc tình hình, khiến tiến độ giao dịch bị kéo dài”, ông Mạnh nói và nhấn mạnh rằng, thị trường Mỹ đang gặp khó khăn, trong khi thị trường châu Âu tiếp tục thu hẹp, khiến áp lực lên doanh nghiệp càng tăng.

Ông Đặng Quốc Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thủ công Mỹ nghệ Gỗ Liên Minh cũng dự báo, thị trường gỗ xuất khẩu sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới.

Chi phí vận chuyển đường biển gần đây có xu hướng tăng trên các tuyến đi châu Âu và Mỹ. Vấn đề đáng lo ngại hơn nằm ở thuế đối ứng. Một số lô hàng xuất sang Mỹ gần đây gặp vướng mắc về thuế và dự kiến yếu tố này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến đơn hàng trong những tháng cuối năm. Khi chi phí thuế tăng, doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh giá bán, làm giảm sức cạnh tranh và ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số.

Ông Hùng cho biết thêm, trước đây, doanh nghiệp thường tự gánh toàn bộ thuế nhập khẩu đối với các đơn hàng sang Mỹ, nhưng hiện nay khách hàng yêu cầu doanh nghiệp phải chia sẻ thêm các khoản phát sinh. Điều này buộc doanh nghiệp phải nâng giá, khiến khách hàng và đối tác chịu tác động trực tiếp - thậm chí đã xuất hiện một số trường hợp phải giải quyết ngay trong thời gian qua.

Dù bất ổn ở phía trước, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam vẫn tin rằng, mục tiêu 18 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ năm 2025 có thể đạt được. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá lớn vào thị trường chủ lực là Mỹ đang tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi nhu cầu tiêu dùng tại thị trường này biến động, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Vì vậy, các cơ quan chức năng đang khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục đa dạng hóa thị trường, khai thác thêm các tiềm năng mới.

Đồng tình với quan điểm này, ông Trần Quốc Mạnh vẫn nhấn mạnh: “Trên thực tế, điều này là vô cùng khó khăn. Không có thị trường nào có thể thay thế Mỹ trong ngắn hạn”.