Đây là khu rừng nổi tiếng ở Thanh Hóa, mọc một loài cây ra gỗ quý, quy mô lớn nhất Đông Nam Á

 Rừng sến Tam Quy thuộc địa phận 3 xã Hà Tân, Hà Lĩnh, Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa hiện có hơn 520 ha. Hiện khu rừng mọc hầu hết là cây gỗ sến này được xem là khu bảo tồn cây sến Tam Quy lớn nhất Việt Nam và quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á.

close

Rừng sến Tam Quy thuộc địa phận 3 xã Hà Tân, Hà Lĩnh, Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa ở đây không chỉ có giá trị lớn về bảo tồn gen mà rừng sến Tam Quy còn có giá trị lớn trong y học. Trong đó có lá và quả của sến Tam Quy có rất nhiều công dụng trong điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe cho con người.

Sến Tam Quy có tên khoa học là Madhuca pasquieri thuộc họ hồng xiêm (Sapotaceae), bộ hồng xiêm (Sapotales), được phân bố chủ yếu trên những quả đồi thấp có độ cao 50 - 350 m ở Việt Nam, Trung Quốc….

Là loài gỗ tốt nên không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới, sến đang bị đe dọa do khai thác quá mức, dẫn tới cạn kiệt. Để bảo tồn, năm 1986, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã ký quyết định thành lập khu bảo tồn quốc gia rừng sến Tam Quy, thuộc địa phận 3 xã Hà Tân, Hà Lĩnh, Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa với diện tích lúc đầu là 350 ha.

Sau hàng chục năm bảo tồn, hiện rừng sến Tam Quy ở 3 xã Hà Tân, Hà Lĩnh, Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa đã mở rộng diện tích lên khoảng 520 ha và trở thành “lá phổi xanh” cho hàng ngàn hộ dân sống quanh rừng sến này và trở thành khu bảo tồn sến Tam Quy lớn nhất khu vực Đông Nam Á.

Cây sến phân bố rải rác trên các quả đồi thấp, độ cao 50-325 m. Đây là một trong gần 90 khu bảo tồn thiên nhiên rừng đặc dụng, được bảo vệ nghiêm ngặt. Lực lượng kiểm lâm lập nhiều biển báo, cắm chốt ở các điểm có đường dân sinh ngang qua.

Ông Nguyễn Văn Chương - Trạm trưởng Trạm Bảo vệ rừng sến Tam Quy cho biết sến ở nước ta được phân bố nhiều nơi nhưng mọc tập trung và có diện tích lớn nhất chỉ còn ở Hà Trung (Thanh Hóa). Ngoài giá trị là cây lấy gỗ, theo ông Chương, quả và lá của sến mật có giá trị rất lớn trong chế biến thực phẩm (dầu ăn), lá có công dụng làm thuốc trị bệnh.

Quả sến ăn có vị ngọt, mùi thơm như mật ong, hạt sến được ép dầu có công dụng rất tốt đối với người mắc bệnh tim mạch. Lá cây có công dụng chữa lành vết thương, trị nhiễm khuẩn rất tốt. “Bằng chứng là Viện 103 nhiều lần về lấy lá bào chế thuốc chữa lành vết thương, chữa bỏng” - ông Chương cho biết một số công dụng của cây sến được ứng dụng trong cuộc sống.

Cây sến mật lớn nhất ở Tam Quy có tuổi đời gần 100 năm, đường kính khoảng 70 cm, một người lớn ôm không xuể.

Cánh rừng trải rộng ở nhiều địa bàn nên kiểm lâm thường xuyên tuần tra bằng xe máy. Nhiều vị trí ông Đắc và đồng nghiệp phải đi bộ, băng rừng rậm vào kiểm tra các điểm nhạy cảm, nguy cơ rừng bị xâm hại.

Cũng theo ông Chương, trước thực trạng cây sến bị chèn ép và trở nên nên còi cọc, kém phát triển, Ban quản lý rừng sến Tam Quy đang triển khai nhiều giải pháp như tỉa thưa lim, phát quang tán cây, bụi rậm…nhằm vừa đảm bảo sự phát triển hài hòa cho các loài cây trong khu rừng, vừa bảo tồn tốt loại sến quý hiếm của nước ta.

Ngoài những giá trị kể trên, rừng sến Tam Quy còn có tiềm năng rất lớn để khai thác du lịch trải nghiệm. Bởi khu vực này có cảnh quan thiên nhiên rất đẹp, xung quanh rừng sến có những ngôi làng sống xen kẽ; dưới chân đồi có hồ nước mênh mông. Thậm chí, trên đỉnh núi, giữa rừng sến có một hồ nước không bao giờ cạn.