Chuyển đến nội dung chính

Đồng bào Cơ Tu giữ rừng

 (TN&MT) - Ngàn đời nay, đồng bào Cơ Tu ở huyện Tây Giang (Quảng Nam) xem rừng như người Mẹ vĩ đại che chở mang lại sự sống cho dân làng. Chính từ sự ngưỡng vọng, tôn vinh, trân trọng ấy nên người dân Tây Giang luôn yêu quý, bảo vệ rừng.

Luật tục giữ rừng

Huyện Tây Giang có hơn 91 nghìn héc ta rừng. Trong đó, rừng tự nhiên chiếm hơn 70% với nhiều loại gỗ quý hiếm như lim (250 ha), đỗ quyên (430 ha), giổi (300 ha), cùng sự đa dạng về hệ động, thực vật quý hiếm còn sót lại trên dãy Trường Sơn. Đặc biệt, quần thể Pơ mu phân bố trên diện tích gần 500 ha được xem là một báu vật trong vùng rừng Tây Giang. Hiện, quần thể cây Pơ mu được chính quyền và nhân dân địa phương bảo vệ nghiêm ngặt, gần như còn nguyên vẹn với hơn 2.000 cây, gồm gồm 1.146 cây được công nhận Cây di sản Việt Nam. Đây được đánh giá là một trong những rừng cây gỗ quý hiếm nhất còn sót lại ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên nói riêng và cả nước nói chung.

taygiang1.jpg
Lễ Tạ ơn rừng của đồng bào Cơ Tu huyện Tây Giang

Có được điều này là nhờ nhiều năm nay cộng đồng người Cơ Tu đã xây dựng một luật tục giữ rừng riêng cho mình. Với người Cơ Tu khi lấy bất cứ thứ gì từ trong rừng họ luôn quan niệm là phải xin các thần linh của rừng (Abhô Jàng), chặt cây to hay cây nhỏ đều phải xin, phải cúng, phải họp bàn dân làng chấp thuận rồi mới được phép chặt cây mang về. Mọi thứ ở rừng là của chung, là của cả cộng đồng ai cũng có trách nhiệm và nghĩa vụ gìn giữ, bảo vệ. Người nào vi phạm sẽ bị làng phạt vạ, nghiêm khắc hơn là cấm vào rừng.

Luật tục Cơ Tu cũng cấm không cho đốt phá rừng đầu nguồn, vì với họ đầu nguồn là mạch nuôi sống con người, nếu phá thì trong làng dễ xảy ra dịch bệnh, chết chóc. Do vậy, ai phá rừng đầu nguồn phải chịu một khoản chi phí cho làng cúng, ít nhất phải có: một con heo to, một con dê và gộc rượu.

Chính từ những quan niệm trên nên người Cơ Tu luôn truyền dạy cho con cái bằng những câu nói lý rất thâm thúy, văn minh, sâu sắc: "Con chim trên trời cao cần rừng xanh bát ngát/ Con cá dưới nguồn cần dòng nước trong veo/ Con người Cơ Tu cần mẹ rừng che chở/ Cho dân làng ta sinh sôi, nảy nở/ Cho mùa màng ta luôn bội thu/ Cho người Cơ Tu khắp muôn nơi mãi mãi trường tồn.../ Mất rừng chim không còn tiếng hót/ Mất suối sông cá không còn hơi thở/ Mất mẹ rừng người Cơ Tu sẽ tàn vong".

Tầm tháng 2 âm lịch, bên mái nhà Gươl nằm giữa những khu vực rừng nguyên sinh, người Cơ Tu lại tổ chức lễ Khai năm Tạ ơn rừng. Theo các nhà nghiên cứu văn hoá, đây được xem là lễ hội Tạ ơn rừng lớn nhất của Việt Nam. Ông Nguyễn Văn Lượm, Chủ tịch UBND huyện Tây Giang cho biết, Lễ Khai năm Tạ ơn rừng là nét đẹp truyền thống của đồng bào Cơ Tu nhằm tạ ơn mẹ thiên nhiên đã che chở. Từ năm 2018, chính quyền huyện Tây Giang đã phục dựng Lễ hội Tạ ơn rừng với quy mô lớn, không chỉ nhằm mục đích khôi phục, bảo tồn văn hóa truyền thống của người Cơ Tu mà còn nâng cao nhận thức về công tác giữ rừng, văn hóa giữ rừng của người dân.

“Việc duy trì Lễ Tạ ơn rừng có ý nghĩa rất lớn trong việc biểu dương các hành động đẹp, cổ vũ mạnh mẽ việc chung tay gìn giữ môi trường tự nhiên, bảo vệ rừng già và nguồn nước ở cộng đồng” - ông Nguyễn Văn Lượm thông tin.

taygiang2.jpg
Rừng Tây Giang được đánh giá là một trong những rừng cây gỗ quý hiếm nhất còn sót lại

Nhân lên những kho báu giữa đại ngàn

Với người Cơ Tu, rừng không chỉ đơn thuần là môi trường sống, là cây cỏ, là động-thực vật cho họ sự sống, rừng còn là cội nguồn văn hóa, là thần linh che chở và bảo vệ họ khỏi thú dữ, kẻ thù, thiên tai. Do vậy, không chỉ bảo vệ rừng, bà con Cơ Tu còn tự nguyện, hăng hái tham gia trồng cây, trồng rừng, tự bỏ tiền làm đường giao thông nông thôn để tiện đi lại, hướng cuộc sống ra ngoài, hướng về miền xuôi, bớt phụ thuộc vào rừng sâu. Đây cũng là cách bảo vệ rừng hữu hiệu, tiến tới có thể làm du lịch cộng đồng, sống nhờ vẻ đẹp của rừng, nhưng biến rừng thành tài nguyên phục vụ con người.

Chị Zơ Râm Thị Lành, ở thôn Ganil, xã Axan, huyện Tây Giang chia sẻ: “Được cán bộ hướng dẫn, chúng tôi đã xử lý thực bì, cõng cây, đào hố để trồng rừng. Sau khi trồng cây, tôi thường xuyên theo dõi để kịp thời phát hiện sâu bệnh, trồng dặm ngay đối với cây bị chết, cây yếu, để cây sống tốt, phát triển rừng với mục đích góp phần vào công tác bảo vệ rừng, chống xói mòn, sạt lở đất trên địa bàn.”

taygiang.jpg
Những cánh rừng ở Tây Giang được phủ một màu xanh bạt ngàn

Ông Nguyễn Văn Sinh, Giám đốc Ban Quản lý Rừng phòng hộ Tây Giang cho biết: Đồng bào Cơ Tu sống theo cộng đồng, ý thức bảo vệ rừng cũng rất cao. Là đơn vị được giao nhiệm vụ bảo vệ và phát triển rừng, Ban quản lý đã đến tận nhà người dân vận động, tuyên truyền bà con tích cực tham gia công tác trồng rừng và bảo vệ rừng, giữ cho màu xanh của những cánh rừng luôn phủ khắp các bản làng nơi đây.

“Công tác quản lý bảo vệ rừng được tổ chức bài bản với sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng chuyên trách và cộng đồng dân cư. Ban quản lý thường xuyên phối hợp với già làng, trưởng thôn vận động bà con không được phát vào rừng già, đồng thời thường xuyên tuần tra diện tích giao khoán của Ban Quản lý”- ông Sinh cho biết.

Trong khi nhiều nơi, rừng bị tàn phá, bốc hơi từng ngày thì ở Tây Giang, 7 năm qua chỉ để xảy ra 1 vụ phá rừng. Chính là nhờ truyền thống giữ rừng mà tổ tiên để lại đang được đồng bào nơi đây đắp bồi và trao truyền qua nhiều thế hệ.

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Một số thông tin về gỗ Kim Tơ Nam Mộc hay Nam Mộc Tơ Vàng từ Trung Quốc

XEM:  https://phongthuygo.com/mot-so-thong-tin-ve-go-kim-to-nam-moc-hay-nam-moc-to-vang-tu-trung-quoc/ Kim Tơ Nam Mộc (Nam Mộc Tơ Vàng), là loại gỗ quý đặc biệt chỉ có ở TQ, vân gỗ tựa như sợi tơ màu vàng, cây gỗ phân bố ở Tứ Xuyên và một số vùng thuộc phía Nam sông Trường Giang, do vậy có tên gọi Kim Tơ Nam Mộc. Kim Tơ Nam Mộc có mùi thơm, vân thẳng và chặt, khó biến hình và nứt, là một nguyên liệu quý dành cho xây dựng và đồ nội thất cao cấp. Trong lịch sử, nó chuyên được dùng cho cung điện hoàng gia, xây dựng chùa, và làm các đồ nội thất cao cấp. Nó khác với các loại Nam Mộc thông thường ở chỗ vân gỗ chiếu dưới ánh nắng hiện lên như những sợi tơ vàng óng ánh, lấp lánh và có mùi hương thanh nhã thoang thoảng. GIÁ TRỊ KINH TẾ VÀ PHONG THỦY CỦA KIM TƠ NAM MỘC Kim Tơ Nam Mộc được phân thành nhiều đẳng cấp thường căn cứ theo tuổi của cây gỗ, tuổi càng cao thì gỗ càng quý. Cao cấp nhất là Kim Tơ Nam Mộc Âm Trầm ngàn năm. Loại này là phát sinh biến dị tự nhiên từ hai ngàn...

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây măn hay cây găng bầu

Gỗ măn ( hay còn gọi là gỗ găng bầu) là loại gỗ quý hiếm , đang và sắp bị tuyệt chủng tại các khu rừng núi đá khắp các tỉnh miền núi miền bắc nước ta. Cũng giống bao loài gỗ quý hiếm khác sống dọc trên các dãy núi đá vôi tại các khu rừng nhiệt đới miền bắc nước ta , thời xa sưa có rất nhiều loại gỗ quý hiếm khác, như đinh , lim, nghiến , sến, táu, gụ, kháo đá , lát đá , trong đó còn có cả 1 số loại gỗ có mùi thơm và lên tuyết ; như hoàng đàn , ngọc am, gù hương . dã hương , bách xanh ..vvv…. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-man/ Gỗ măn  là 1 loài gỗ sống trên các vách núi đá vôi hiểm trở , thân cây có mầu hơi đen bạc, cây thường mọc rất cao từ 5-20m , lá to và mỏng có lông tơ , vẫn như các loại cây khác thường thân cây được cấu tạo gồm 3 lớp : lớp vỏ, lớp giác và lớp lõi , lớp lõi non bên ngoài có vân càng vào trong tâm lõi vân càng già và đẹp , thường cứ 1 năm sẽ có 1 lớp vân , nên khi thợ cắt cây biết được độ tuổi của cây, nhưng điều đặc biệt...

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây kháo, nu kháo tự nhiên và giá trị trong nội thất

XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-khao-nu-khao-tu-nhien-va-gia-tri-trong-noi-that/ GỖ KHÁO VÀNG THUỘC NHÓM MẤY, LÀ LOẠI GỖ NHƯ THẾ NÀO? Tại Việt Nam chúng ta, gỗ được phân loại thành 8 nhóm đánh số thứ tự bằng chữ số la mã từ I đến VIII. Cách phân loại này dựa trên các tiêu chí như đặc điểm, tính chất tự nhiên, khả năng gia công, mục đích sử dụng và giá trị kinh tế … Cao nhất là nhóm I và thấp nhất là nhóm VIII. Gỗ kháo thuộc nhóm gỗ số VI, đây là loại gỗ phổ biến ở Việt Nam, nó có những đặc điểm như nhẹ, dễ chế biến, khả năng chịu lực ở mức độ trung bình. Khi quyết định dùng gỗ để làm nội thất thì chúng ta rất cần tìm hiểu gỗ thuộc nhóm mấy, có những tính chất như thế nào, giá thành ra sao để đảm bảo lựa chọn được loại gỗ ưng ý nhất, phù hợp nhất với yêu cầu và mục đích của mình. Có 2 loại gỗ nu kháo: Gỗ nu kháo đỏ Gỗ nu kháo vàng Gỗ kháo có tên khoa học là Machinus Bonii Lecomte, đây là loại gỗ xuất hiện rất phổ biến ở nước ta và các quốc g...

Gỗ xá xị dùng trong phong thủy – Cách giữ mùi thơm lâu dài – hướng dẫn nhận biết

GỖ XÁ XỊ LÀ GÌ? Gỗ xá xị hay còn được gọi là gỗ gù hương, thuộc hàng gỗ cao cấp, đắt tiền thường được dân chơi gỗ tại Việt Nam săn tìm. Gỗ xá xị thường được sử dụng trong vật phong thủy giúp cho môi trường xung quanh thêm sang trọng và đẳng cấp. XEM:  https://phongthuygo.com/go-xa-xi-dung-trong-phong-thuy-cach-giu-mui-thom-lau-dai-huong-dan-nhan-biet/ Gỗ xá xị là loại cây sinh sống trong rừng sâu, có màu đỏ thẫm, đường vân gỗ tự nhiên uốn lượn xoáy sâu vào phần lõi tạo ra những đường xoắn ốc kỳ diệu. Hình dạng những khối gỗ cũng rất đa dạng nên ứng dụng được nhiều sản phẩm có giá trị cao. Gỗ xa xị đỏ đặc biệt hơn những loại gỗ khác bởi màu đỏ tươi cảm giác mang lại sự may mắn. Đây là lý do tại sao người ta lựa chọn loại gỗ này cho những sản phẩm tượng phong thủy đắt tiền. Tinh dầu gỗ xá xị còn giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của con người, tinh thần sảng khoái, minh mẫn. Một số nơi sử dụng gỗ xá xị như một bài thuốc dân gian chữa bện phong hàn, bệnh tiêu hóa ở trẻ nh...

Tìm hiểu chi tiết về gỗ Trắc và ý nghĩa trong đời sống, phong thủy

GỖ TRẮC Gỗ trắc hay còn được gọi với cái tên khá Nam Bộ là gỗ Cẩm Lai, nó được coi là cây gỗ đặc trưng của vùng Đông Nam Á. Gỗ trắc sinh trưởng và phát triển tương đối chậm nên sản lượng gỗ không nhiều vì thế mà giá thành cũng khá cao không phải ai cũng sở hữu được. Cây gỗ trắc khá lớn, cây trưởng thành tới kỳ thu hoạch thường cao trung bình 25m. Thân cây to và chắc chắn với đường kính lên tới 1m. Là loại cây cổ thụ lâu năm nhưng vỏ cây gỗ trắc lại không bị sần sùi hay tróc vẩy mà ngược lại rất nhẵn và có màu nâu xám. Gỗ trắc ưa sáng nên những tán lá nhanh chóng vươn lên hứng nắng mặt trời, lá có màu xanh rêu nhạt. Họ nhà gỗ trắc không sinh sống thành một khu vực chung mà sống rải rác cách nhau một khoảng khá xa. Độ cao mà cây sinh sống không quá 500m, thích hợp với những vùng đồi núi Việt Nam. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-trac-va-y-nghia-trong-doi-song-phong-thuy/ Gỗ trắc là cây gỗ thuốc nhóm I trong nhóm gỗ quý của Việt Nam, phân bố chủ yếu ở vù...

Tìm hiểu chi tiết về cây Gỗ Hoàng Đàn trong phong thủy và đời sống

xem:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-cay-go-hoang-dan-trong-phong-thuy-va-doi-song/ Với hương thơm đặc biệt, sau hàng trăm năm vẫn giữ được mùi thơm quý phái, Hoàng Đàn được tôn sùng là gỗ của thánh thần. Không chỉ là 1 loại gỗ tơ, bền, dễ đục đẽo mà giá trị của Hoàng Đàn được biểu hiện ở hương thơm vô cùng quyến rũ và đặc biệt. Hoàng Đàn được giới đồ gỗ biết đến là thứ gỗ làm đồ mỹ nghệ cực đẹp và không hề bị mối mọt, cong vênh. Một nguyên nhân nữa làm nên giá trị của những món đồ làm từ loại gỗ này là sau một thời gian chúng được phủ một lớp bụi mỏng trắng như tuyết do chứa một hàm lượng tinh dầu lớn. CÂY GỖ HOÀNG ĐÀN Tên gọi : Hoàng Đàn còn được gọi là Tùng có ngấn. Tên khoa học : Có tên khoa học là Cupressus torulosa. Thuộc họ : Cây gỗ thuộc họ Trắc Bách Diệp (Cupressaceae). Chi : Cây gỗ thuộc chi Hoàng đàn (Cupressus). Cây Hoàng Đàn Là loại cây thuộc họ thông trong tự nhiên có dáng hình tháp. Cái tên Hoàng Đàn đã phần nào nói lên sự quý giá của ...