Nâng cao vai trò ngoại giao để “chặn đà” suy giảm của xuất khẩu gỗ

 

Không chỉ kim ngạch xuất khẩu suy giảm, mà ngành gỗ còn phải đối mặt với 2 vụ việc phòng vệ thương mại liên quan tới mặt hàng gỗ dán và tủ bếp do Mỹ khởi xướng điều tra. Vì vậy, vai trò của ngành ngoại giao trong bối cảnh hiện nay trở nên vô cùng cấp thiết...

Xuất khẩu đồ gỗ đang suy giảm đơn hàng

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chiều muộn ngày 22/5/2023, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ đã chủ trì cuộc họp giao ban giữa Ban chỉ đạo Ngoại giao kinh tế với các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhằm đánh giá những thách thức, cơ hội và tác động của các chính sách, quy định mới của các thị trường tới ngành gỗ và lâm sản, đồng thời và trao đổi về các giải pháp nhằm hỗ trợ ngành gỗ và lâm sản thúc đẩy xuất khẩu, mở rộng thị trường.

Tham dự cuộc họp có đại diện các Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lãnh đạo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Ban Nghiên cứu và phát triển kinh tế tư nhân và các hiệp hội, doanh nghiệp chủ chốt trong lĩnh vực gỗ và lâm sản.

XUẤT KHẨU SUY GIẢM, KIỆN CÁO KÉO DÀI

Phát biểu tại cuộc họp, ông Đỗ Xuân Lập – Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) cho biết xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đang trong bối cảnh hết sức khó khăn. Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm trong 4 tháng đầu năm 2023 sang các thị trường chính như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Anh, Úc đều giảm mạnh từ 1,5% - 39,7% so với cùng kỳ năm 2022.

Tương tự, đối với thị trường châu Âu (EU) đã giảm tới 60%, các đơn hàng mới hiện rất ít, mặt dù hiện đang là mùa hàng của EU. Trước các diễn biến xấu đó, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề xuất tập trung vào 3 thị trường chính là Bắc Mỹ; Anh và châu Âu (EU); thị trường Đông Bắc Á.

"Tính chung 4 tháng đầu năm 2023, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ chỉ đạt 3,9 tỷ USD, giảm 30,4% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 2,64 tỷ USD, giảm 37,2% so với cùng kỳ năm 2022. Đồ nội thất bằng gỗ là mặt hàng xuất khẩu chính trong cơ cấu mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ, trị giá xuất khẩu đồ nội thất bằng gỗ đạt 1,6 tỷ USD, giảm 40,2% so với cùng kỳ năm 2022".

Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam.

Không chỉ suy giảm về kim ngạch xuất khẩu, mà hiện ngành gỗ đang đối diện với 2 vụ việc phòng vệ thương mại liên quan tới mặt hàng gỗ dán và tủ bếp do Mỹ khởi xướng điều tra, vụ việc đã kéo dài quá lâu.

"Vụ việc điều tra mặt hàng gỗ dán đã gia hạn ra quyết định tới lần thứ 7, và đã kéo dài 3 năm, tác động nghiêm trọng tới các doanh nghiệp gỗ dán Việt Nam. Đáng lo ngại hơn, các nhà mua hàng Mỹ chuyển dịch sang mua hàng tại các thị trường khác. Do đó, cần có sự can thiệp, vận động hành lang để giải quyết các vụ kiện một cách công bằng", ông Đỗ Xuân Lập kiến nghị.

Lãnh đạo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho rằng đối với ngành gỗ, tranh chấp thương mại xảy ra chủ yếu liên quan đến lẩn tránh xuất xứ - chuyển khẩu. Vì vậy, Chính phủ, Bộ Ngoại giao có giải pháp cụ thể để ngăn chặn xu thế sẽ bị khởi kiện khi có sự dịch chuyển của chuỗi cung về Việt Nam đối với các sản phẩm đã bị áp thuế chống trợ cấp, chống bán phá giá. Đồng thời, kiểm soát việc lẩn tránh xuất xứ, hạn chế các dự án đầu tư nước ngoài (FDI) vào sản xuất các sản phẩm đã bị áp thuế chống bán phá giá.

Các doanh nghiệp ngành gỗ đề nghị các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài chuyển tải tới các đối tác quốc tế thông điệp về các nỗ lực, cam kết của Việt Nam trong việc bảo đảm nguồn gốc xuất xứ và sẵn sàng đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường của các thị trường, góp phần phát triển ngành công nghiệp gỗ bền vững

Cùng với đó, cập nhật thông tin thị trường, cảnh báo thay đổi chính sách có tác động trực tiếp đến ngành gỗ và tham mưu biện pháp ứng xử phù hợp; vận động các nước giải quyết các vụ việc điều tra, phòng vệ thương mại công bằng đối với doanh nghiệp Việt Nam.

CẦN VAI TRÒ CỦA NGOẠI GIAO ĐỂ CỨU NGÀNH GỖ

Tại cuộc họp, các đại biểu đã thống nhất đánh giá tình hình kinh tế thế giới thời gian tới tiếp tục diễn biến khó khăn, tác động sâu rộng đến ngành gỗ và lâm sản. Về ngắn hạn là các khó khăn về nguồn cầu sụt giảm mạnh từ các thị trường do khó khăn về kinh tế, lạm phát, nhu cầu tiêu dùng...

Ban Nghiên cứu và phát triển kinh tế tư nhân và các doanh nghiệp đề nghị các cơ quan đại diện hỗ trợ quảng bá sản phẩm, phát triển thị trường, nhất là các thị trường lớn như Mỹ, EU, Đông Bắc Á, kết nối đối tác cho doanh nghiệp.

Đồng thời khuyến cáo các doanh nghiệp ngành gỗ cần đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, nghiên cứu để đáp ứng trúng nhu cầu của từng thị trường, xây dựng quan hệ sâu với khách hàng, đầu tư xây dựng thương hiệu; tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp để bảo đảm quy mô và tính ổn định của chuỗi cung ứng; có chiến lược bài bản, chuyên nghiệp trong quảng bá, phát triển thị trường.

"Về dài hạn, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đối mặt với  các thách thức từ các chính sách, quy định mới và yêu cầu ngày càng cao của các nước, nhất là thị trường nhập khẩu chính như EU, Mỹ với Đạo luật chuỗi cung ứng chống phá rừng (EUDR), Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), các quy định mới về chuỗi cung ứng, lao động".

Ban Nghiên cứu và phát triển kinh tế tư nhân.

Về dài hạn, các doanh nghiệp cần tập trung đầu tư, đổi mới về công nghệ để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của các thị trường, chuẩn bị kỹ về thị trường và pháp lý để hạn chế các rủi ro về tranh chấp, phòng vệ thương mại, bảo đảm nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa, mã số vùng trồng hợp pháp… Các cơ quan đại diện khẳng định sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ các doanh nghiệp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và mở rộng, phát triển thị trường.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ đề nghị các cơ quan đại diện và các doanh nghiệp hết sức chú trọng công tác thông tin hai chiều; cung cấp các thông tin như điều chỉnh chính sách, thông tin cảnh báo, kinh nghiệm của các nước trong ứng phó với tình hình khó khăn hiện nay để kịp thời tham mưu cho các cơ quan trong nước chủ động có các biện pháp ứng xử phù hợp. Các bộ, ngành hỗ trợ các doanh nghiệp gỗ, lâm sản trong nâng cao năng lực, khả năng ứng phó, đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao trong thương mại, đầu tư.

Để tăng cường hiệu quả xúc tiến, quảng bá, Thứ trưởng đề nghị các hiệp hội, doanh nghiệp cung cấp cho các cơ quan đại diện những thông tin chuyên ngành, các hội chợ quy mô về gỗ để kết nối doanh nghiệp quốc tế.

Bên cạnh đó, các cơ quan đại diện tiếp tục nỗ lực, nhạy bén trong hỗ trợ ngành gỗ mở rộng, đa dạng hóa thị trường, nhất là các thị trường tiềm năng và còn dư địa như Ấn Độ, Đông Âu, Trung Đông; phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả phòng ngừa, tận dụng quan hệ chính trị - ngoại giao để hỗ trợ giải quyết thỏa đáng các tranh chấp và phòng vệ thương mại, bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.

Thời gian tới, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục bám sát các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, tổ chức các cuộc họp giao ban ngoại giao kinh tế với sự tham dự của các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp để đẩy mạnh công tác thông tin hai chiều và kịp thời hỗ trợ tháo gỡ các khó khăn của các ngành, lĩnh vực trọng điểm, triển khai hiệu quả Chỉ thị số 15-CT/TW của Ban Bí thư về công tác ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển đến năm 2030 và Chương trình hành động của Chính phủ giai đoạn 2022-2026 thực hiện Chỉ thị số 15-CT/TW.