Gian nan cuộc chiến bảo vệ sự đa dạng sinh học

 Kinhtedothi - Cuối năm 2022, Hội nghị bảo vệ các hệ sinh thái của Liên Hợp quốc (COP 15) tại Montréal, Canada, được tổ chức và diễn ra vô cùng căng thẳng.

Thậm chí có đại diện đã rời khỏi bàn hội nghị do bất đồng về khoản tiền khổng lồ hàng trăm tỷ đô la Mỹ mỗi năm để ngăn chặn đà hệ sinh thái bị hủy diệt.

Việc lạm dụng các thuốc diệt cỏ có thể dẫn đến các vấn đề về đa dạng sinh học. Ảnh: DW

Hệ sinh thái nguy cơ bị phá vỡ

Tại hội nghị nói trên, các đại biểu từ gần 200 quốc gia tranh luận để tìm cách bảo vệ thiên nhiên. Điều gì xảy ra khi hệ sinh thái bị mất đi, động vật và thực vật bị tuyệt chủng?

Các sinh vật sống bao gồm thực vật và động vật, cũng như nấm và vi sinh vật được tìm thấy trong đất. Chúng là một phần của nhiều hệ sinh thái bao gồm Nam Cực đóng băng, rừng mưa nhiệt đới, sa mạc Sahara, vùng đất ngập mặn, rừng sồi già ở Trung Âu và các vùng biển và ven biển đa dạng trên khắp thế giới…

Những môi trường sống này cung cấp cho con người nhiều thứ cần thiết để sống, chẳng hạn như nước, thức ăn, không khí trong lành và thuốc men. Nói chung, chúng được gọi là hệ sinh thái và cũng phụ thuộc vào sự tác động lẫn nhau của đa dạng loài. Nếu bất kỳ yếu tố riêng lẻ nào biến mất, chẳng hạn như khi một loài bị tuyệt chủng, thì hệ sinh thái bị phá vỡ và có thể biến mất vĩnh viễn.

Không có tảo hoặc cây cối, sẽ không có oxy. Và nếu không có côn trùng thụ phấn cho cây trồng, mùa màng của chúng ta sẽ chỉ thu được sản phẩm rất ít ỏi. Hơn hai phần ba tất cả các loại cây trồng, bao gồm nhiều loại trái cây và rau quả, cà phê và ca cao, phụ thuộc vào các loài thụ phấn tự nhiên như côn trùng. Nhưng ngày nay, một phần ba số loài côn trùng trên toàn thế giới đang bị đe dọa tuyệt chủng.

Dave Hole, một nhà khoa học về biến đổi khí hậu và đa dạng sinh học tại Tổ chức Bảo tồn Quốc tế có trụ sở tại Mỹ, cho biết mặc dù chúng ta tồn tại nhờ những lợi ích thiên nhiên mang lại, nhưng chúng ta thường coi chúng, vì cho rằng thiên nhiên tồn tại và cung cấp nguồn lợi cho chúng ta như một điều hiển nhiên. Hole nói với DW: “Khi chúng tôi ăn một bát ngũ cốc vào buổi sáng, chúng tôi không nghĩ về việc thiên nhiên đã giúp thụ phấn cho cây trồng như thế nào đã tạo ra loại ngũ cốc đó. Chúng ta thường mù quáng trước những gì thiên nhiên đang làm cho chúng ta hằng ngày".

Ước tính có ít nhất 8 triệu loài sinh vật trên toàn thế giới. Một nghiên cứu mới đây cho thấy, có tới 1 triệu loài có thể bị tuyệt chủng vào năm 2030. Mất đa dạng sinh học đã đạt đến mức báo động: Trung bình, sau 10 phút có 1 loài sinh học biến mất. Theo các nhà nghiên cứu, chúng ta đang ở giữa đợt tuyệt chủng sinh vật hàng loạt thứ sáu của thế giới.

Những nguyên nhân

Nghiên cứu đã chứng minh điều này: Thông qua canh tác nông nghiệp, chặt phá rừng, đánh bắt cá quá mức, đưa chất độc vào tự nhiên…, tỷ lệ sinh vật tuyệt chủng ngày nay cao hơn tới 100 lần so với trước đây.

Elizabeth Maruma Mrema, Thư ký điều hành của Công ước Liên Hợp quốc về Đa dạng Sinh học, có quan điểm khá rõ ràng rằng chúng ta phải chịu trách nhiệm: "97% đa dạng sinh học toàn cầu bị suy thoái do hành động của con người đối với đa dạng sinh học đó".

Danh sách thống kê của Elizabeth Maruma Mrema rất đáng báo động: 75% diện tích đất liền và 66% đại dương trên thế giới hiện đang bị suy thoái, 85% tất cả các vùng đất ngập nước bị suy thoái hoặc đã biến mất và một nửa số rạn san hô đã chết. Và những con số này thậm chí còn chưa tính đến lượng rác thải nhựa trên hành tinh.

Theo Liên Hợp quốc, sản xuất nông nghiệp không hợp lý cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến mất đa dạng sinh học, gây ra các mối đe dọa đối với 80% các loài có nguy cơ.