Chuyển đến nội dung chính

Hương ước giữ rừng

 

Cánh rừng với những nét đặc trưng của loại hình rú cát.
Cánh rừng với những nét đặc trưng của loại hình rú cát.

Cánh rừng trên vùng cát mà người dân nơi đây thường gọi với cái tên dân dã "trằm" nằm cạnh Quốc lộ 1A đoạn ngang qua xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Trong rừng, bạt ngàn các loại cây đặc trưng của loại hình rú cát thuộc hệ sinh thái vùng khí hậu khô nóng của Việt Nam.

Bức bình phong của làng

Trong ký ức của ông Trần Đức Vĩnh (70 tuổi, người dân xã Vĩnh Long), khu rừng này có từ thuở xa xưa lập làng. Đến giờ này, trong rú vẫn còn ngôi mộ là một trong những tiền nhân khai khẩn của làng. Có những năm, người dân ở các xã lân cận kéo về tảo mộ và tưởng nhớ vị khai khẩn của làng.

Theo lời kể của các cụ cao niên, các bậc tiền nhân đã chọn nơi đây làm chốn lập làng bởi ở trên đồi cao, cánh rừng như bức bình phong vĩ đại chở che cho làng trước mưa bão và cát bay. Quan trọng hơn, những mạch nước từ rừng hợp thành dòng suối không bao giờ khô cạn tưới tắm cho cánh đồng phía dưới.

Trải dài trên diện tích hơn 44ha, cánh rừng như bức bình phong che chở gió bão, cát trôi cho làng và cánh đồng phía dưới.
Trải dài trên diện tích hơn 44ha, cánh rừng như bức bình phong che chở gió bão, cát trôi cho làng và cánh đồng phía dưới.

Thuở đó, cánh rừng trải dài về tận phía biển. Và có lẽ cánh rừng cũng nằm trong khu vực Truông nhà Hồ khi con đường thiên lý Bắc – Nam đã trải qua hàng thế kỷ. Rừng không chỉ là nơi cung cấp những sản vật, vật dụng hàng ngày mà trong những năm tháng chiến tranh, cánh rừng trở thành trận địa pháo, nơi họp bí mật, cất giấu lương thực, vũ khí. Thế nên, sau ngày giải phóng, cánh rừng cũng tàn phá vì bom đạn. Những hố bom đến giờ này vẫn nằm rải rác trong cánh rừng.

“Cũng như người dân nơi đây đứng vững trong mưa bom, bão đạn và tái thiết quê hương trên đống đổ nát, trằm này cũng sinh sôi mãnh liệt trở lại. Nhận thấy, cánh rừng quý giá và cung cấp nguồn nước quanh năm, người dân đã gìn giữ từ đó đến nay” - ông Vĩnh kể.

Dưới tán rừng là những loại hạt (một loại hạt dẻ) đặc trưng của loài hình rú cát.
Dưới tán rừng là những loại hạt (một loại hạt dẻ) đặc trưng của loài hình rú cát.

Để bảo vệ rừng, các bậc cao niên trong làng đã có những hương ước để mỗi người từ già đến trẻ phải có trách nhiệm giữ rừng. Ông Vĩnh cho biết, từ mỗi dòng họ đến mỗi gia đình phải dạy dỗ con cháu không được chặt phá cây, nếu ai vào đốn cây, chặt củi sẽ bị phạt lúa gạo.

Những thân dẻ cổ thụ bao phủ lớp rêu xanh được bảo vệ qua bao lâu nay nhờ hương ước của làng.
Những thân dẻ cổ thụ bao phủ lớp rêu xanh được bảo vệ qua bao lâu nay nhờ hương ước của làng.

Được bảo vệ, gìn giữ, rừng cũng cung cấp một lượng sản vật cho người dân vào các mùa quanh năm. Từ hạt dẻ, nấm..., đến các loại thảo dược quý. Quan trọng hơn, mạch nguồn tưới tắm cho 40ha lúa nước của thôn Thượng Hòa chưa bao giờ khô cạn. Rừng cũng là nơi cung cấp một lượng bổi (cách người dân sử dụng lá cây làm phân bón) nhằm tăng độ phì nhiêu đất canh tác nông nghiệp hay làm các loại nông cụ: Cán cuốc, xẻng, cày, bừa.

Mạch nước từ rừng đổ ra chưa bao giờ khô cạn.
Mạch nước từ rừng đổ ra chưa bao giờ khô cạn.

Nhờ nguồn nước mát lành đó, 8ha ao cá của người dân luôn đầy ắp nước. Nơi đây cũng là nơi cung cấp nguồn cá giống lớn cho huyện Vĩnh Linh và các huyện lân cận.

Rừng là nguồn sống

Ông Vĩnh cùng những thành viên của Hợp tác xã nông nghiệp Thượng Hòa dẫn phóng viên đi vòng quanh một vòng trằm.

Tổ thành viên quản lý, bảo vệ rừng của Hợp tác xã nông nghiệp Thượng Hòa tổ chức tuần tra, kiểm tra cánh rừng.
Tổ thành viên quản lý, bảo vệ rừng của Hợp tác xã nông nghiệp Thượng Hòa tổ chức tuần tra, kiểm tra cánh rừng.

Những cây dẻ cổ thụ phủ đầy rêu xanh đang cho vụ quả chín rụng đầy dưới gốc. Thi thoảng trong rừng, chúng tôi bắt gặp những người dân kéo nhau vào nhặt hạt dẻ hay hái nấm mối. Phần mang về làm quà, phần đem bán tạo nên nguồn thu nhập cho gia đình.

Một người dân trong làng vào rừng nhặt hạt dẻ.
Một người dân trong làng vào rừng nhặt hạt dẻ.

Đặc biệt, ở trong rừng xuất hiện khá nhiều loài thảo dược quý như: Cây Mật nhân (sâm alipas) - được cho là có khả năng chữa bách bệnh rất hiệu quả trong dân gian - Chạc chìu, Máu chó, Dung chè, Khổ sâm, Sâm cau... Tuy nhiên, trước đây bị người ở nơi khác lén lút đến đào khai thác nên giờ còn những cây nhỏ đang hồi sinh.

Cây Mật nhân được cho là có khả năng chữa bách bệnh.
Cây Mật nhân được cho là có khả năng chữa bách bệnh.

Theo các nhà nghiên cứu, dù không còn rộng như trước, nhưng cánh rừng ”trằm Vĩnh Long” vẫn giữ những nét hoang sơ của loại hình rú cát. Nơi đây chứa đựng nguồn tài nguyên đa dạng sinh học phong phú với tầng cây gỗ trong thảm thực vật có đường kính từ 6 - 25cm, chiều cao từ 6 - 11m.

Trong đó có các loài cây họ Sồi dẻ gồm các loài Sồi dẻ, Dẻ ăn quả; họ Long não gồm các loại Hậu phát, Bời lời, Chập chại; họ Sim gồm các loại Trâm; họ măng cụt gồm có Rõi mật, Bứa… Trong thảm thực vật tự nhiên trên cát có các loài động vật như: Rắn, chồn, sóc, bìm bịp, cu đất, họ chim sâu.

Dưới tán rừng đủ các loại nấm có thể chế biến thành thực phẩm. Đến mùa, người dân hái mang đi bán có thêm một nguồn thu nhập trong những ngày nông nhàn.
Dưới tán rừng đủ các loại nấm có thể chế biến thành thực phẩm. Đến mùa, người dân hái mang đi bán có thêm một nguồn thu nhập trong những ngày nông nhàn.

Ông Trần Đức Hoàn - Phó Giám đốc Hợp tác xã Thượng Hòa cho biết: ''Trước đây, rừng được gìn giữ bởi ý thức của người dân nơi đây. Tuy nhiên, vẫn xảy ra tình trạng một số người vào rừng lén lút chặt cây trái phép.

Thế nên, UBND xã đã giao cho hợp tác xã quản lý nhằm bảo vệ diện tích rừng tốt hơn. Hiện toàn bộ diện tích của rừng rộng hơn 44ha. Với các tổ được phân công thường xuyên tuần tra, kiểm tra nhằm bảo vệ cánh rừng''.

“Việc bảo vệ rừng cũng được bà con ủng hộ rất cao vì người dân xem cánh rừng là nguồn sống của họ. Rừng vừa chống xói mòn, cát trôi khi mùa mưa lũ vừa đảm bảo môi trường. Dân làng thường tự bảo ban nhau: “rừng tàn thì làng mạt” - ông Hoàn nói.

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Một số thông tin về gỗ Kim Tơ Nam Mộc hay Nam Mộc Tơ Vàng từ Trung Quốc

XEM:  https://phongthuygo.com/mot-so-thong-tin-ve-go-kim-to-nam-moc-hay-nam-moc-to-vang-tu-trung-quoc/ Kim Tơ Nam Mộc (Nam Mộc Tơ Vàng), là loại gỗ quý đặc biệt chỉ có ở TQ, vân gỗ tựa như sợi tơ màu vàng, cây gỗ phân bố ở Tứ Xuyên và một số vùng thuộc phía Nam sông Trường Giang, do vậy có tên gọi Kim Tơ Nam Mộc. Kim Tơ Nam Mộc có mùi thơm, vân thẳng và chặt, khó biến hình và nứt, là một nguyên liệu quý dành cho xây dựng và đồ nội thất cao cấp. Trong lịch sử, nó chuyên được dùng cho cung điện hoàng gia, xây dựng chùa, và làm các đồ nội thất cao cấp. Nó khác với các loại Nam Mộc thông thường ở chỗ vân gỗ chiếu dưới ánh nắng hiện lên như những sợi tơ vàng óng ánh, lấp lánh và có mùi hương thanh nhã thoang thoảng. GIÁ TRỊ KINH TẾ VÀ PHONG THỦY CỦA KIM TƠ NAM MỘC Kim Tơ Nam Mộc được phân thành nhiều đẳng cấp thường căn cứ theo tuổi của cây gỗ, tuổi càng cao thì gỗ càng quý. Cao cấp nhất là Kim Tơ Nam Mộc Âm Trầm ngàn năm. Loại này là phát sinh biến dị tự nhiên từ hai ngàn năm

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây măn hay cây găng bầu

Gỗ măn ( hay còn gọi là gỗ găng bầu) là loại gỗ quý hiếm , đang và sắp bị tuyệt chủng tại các khu rừng núi đá khắp các tỉnh miền núi miền bắc nước ta. Cũng giống bao loài gỗ quý hiếm khác sống dọc trên các dãy núi đá vôi tại các khu rừng nhiệt đới miền bắc nước ta , thời xa sưa có rất nhiều loại gỗ quý hiếm khác, như đinh , lim, nghiến , sến, táu, gụ, kháo đá , lát đá , trong đó còn có cả 1 số loại gỗ có mùi thơm và lên tuyết ; như hoàng đàn , ngọc am, gù hương . dã hương , bách xanh ..vvv…. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-man/ Gỗ măn  là 1 loài gỗ sống trên các vách núi đá vôi hiểm trở , thân cây có mầu hơi đen bạc, cây thường mọc rất cao từ 5-20m , lá to và mỏng có lông tơ , vẫn như các loại cây khác thường thân cây được cấu tạo gồm 3 lớp : lớp vỏ, lớp giác và lớp lõi , lớp lõi non bên ngoài có vân càng vào trong tâm lõi vân càng già và đẹp , thường cứ 1 năm sẽ có 1 lớp vân , nên khi thợ cắt cây biết được độ tuổi của cây, nhưng điều đặc biệt là từ kh

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây kháo, nu kháo tự nhiên và giá trị trong nội thất

XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-khao-nu-khao-tu-nhien-va-gia-tri-trong-noi-that/ GỖ KHÁO VÀNG THUỘC NHÓM MẤY, LÀ LOẠI GỖ NHƯ THẾ NÀO? Tại Việt Nam chúng ta, gỗ được phân loại thành 8 nhóm đánh số thứ tự bằng chữ số la mã từ I đến VIII. Cách phân loại này dựa trên các tiêu chí như đặc điểm, tính chất tự nhiên, khả năng gia công, mục đích sử dụng và giá trị kinh tế … Cao nhất là nhóm I và thấp nhất là nhóm VIII. Gỗ kháo thuộc nhóm gỗ số VI, đây là loại gỗ phổ biến ở Việt Nam, nó có những đặc điểm như nhẹ, dễ chế biến, khả năng chịu lực ở mức độ trung bình. Khi quyết định dùng gỗ để làm nội thất thì chúng ta rất cần tìm hiểu gỗ thuộc nhóm mấy, có những tính chất như thế nào, giá thành ra sao để đảm bảo lựa chọn được loại gỗ ưng ý nhất, phù hợp nhất với yêu cầu và mục đích của mình. Có 2 loại gỗ nu kháo: Gỗ nu kháo đỏ Gỗ nu kháo vàng Gỗ kháo có tên khoa học là Machinus Bonii Lecomte, đây là loại gỗ xuất hiện rất phổ biến ở nước ta và các quốc gia l

Gỗ xá xị dùng trong phong thủy – Cách giữ mùi thơm lâu dài – hướng dẫn nhận biết

GỖ XÁ XỊ LÀ GÌ? Gỗ xá xị hay còn được gọi là gỗ gù hương, thuộc hàng gỗ cao cấp, đắt tiền thường được dân chơi gỗ tại Việt Nam săn tìm. Gỗ xá xị thường được sử dụng trong vật phong thủy giúp cho môi trường xung quanh thêm sang trọng và đẳng cấp. XEM:  https://phongthuygo.com/go-xa-xi-dung-trong-phong-thuy-cach-giu-mui-thom-lau-dai-huong-dan-nhan-biet/ Gỗ xá xị là loại cây sinh sống trong rừng sâu, có màu đỏ thẫm, đường vân gỗ tự nhiên uốn lượn xoáy sâu vào phần lõi tạo ra những đường xoắn ốc kỳ diệu. Hình dạng những khối gỗ cũng rất đa dạng nên ứng dụng được nhiều sản phẩm có giá trị cao. Gỗ xa xị đỏ đặc biệt hơn những loại gỗ khác bởi màu đỏ tươi cảm giác mang lại sự may mắn. Đây là lý do tại sao người ta lựa chọn loại gỗ này cho những sản phẩm tượng phong thủy đắt tiền. Tinh dầu gỗ xá xị còn giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của con người, tinh thần sảng khoái, minh mẫn. Một số nơi sử dụng gỗ xá xị như một bài thuốc dân gian chữa bện phong hàn, bệnh tiêu hóa ở trẻ nhỏ, c

Tìm hiểu chi tiết về gỗ Trắc và ý nghĩa trong đời sống, phong thủy

GỖ TRẮC Gỗ trắc hay còn được gọi với cái tên khá Nam Bộ là gỗ Cẩm Lai, nó được coi là cây gỗ đặc trưng của vùng Đông Nam Á. Gỗ trắc sinh trưởng và phát triển tương đối chậm nên sản lượng gỗ không nhiều vì thế mà giá thành cũng khá cao không phải ai cũng sở hữu được. Cây gỗ trắc khá lớn, cây trưởng thành tới kỳ thu hoạch thường cao trung bình 25m. Thân cây to và chắc chắn với đường kính lên tới 1m. Là loại cây cổ thụ lâu năm nhưng vỏ cây gỗ trắc lại không bị sần sùi hay tróc vẩy mà ngược lại rất nhẵn và có màu nâu xám. Gỗ trắc ưa sáng nên những tán lá nhanh chóng vươn lên hứng nắng mặt trời, lá có màu xanh rêu nhạt. Họ nhà gỗ trắc không sinh sống thành một khu vực chung mà sống rải rác cách nhau một khoảng khá xa. Độ cao mà cây sinh sống không quá 500m, thích hợp với những vùng đồi núi Việt Nam. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-trac-va-y-nghia-trong-doi-song-phong-thuy/ Gỗ trắc là cây gỗ thuốc nhóm I trong nhóm gỗ quý của Việt Nam, phân bố chủ yếu ở vùng Đ

Tìm hiểu về “Tứ Thiết Mộc” bao gồm những loại gỗ nào

xem:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-ve-tu-thiet-moc-bao-gom-nhung-loai-go-nao/ “Tứ thiết mộc” hay còn gọi là 4 loại gỗ có bền chắc và độ cứng rất cao. 4 loại gỗ tứ thiết của Việt Nam bao gồm: đinh, lim, sến, táu. Đây đều là 4 loại gỗ quý thậm chí là rất quý trên thị trường có giá rất cao. Các loại gỗ này thường dùng trong việc chế tác những sản phẩm cao cấp, có độ bền với thời gian, đặc biệt là làm nhà gỗ bao gồm: đền thờ, nhà thờ tổ, chùa chiền… Tên gọi chung các loại gỗ quý rất cứng (ví như sắt). Đinh, lim, sến, táu là hạng thiết mộc. Dùng toàn thiết mộc để làm cột, kèo. Tìm hiểu chi tiết về 04 loại gỗ trên: Gỗ Đinh ,  Gỗ Lim ,  Gỗ Sến ,  gỗ táu