Chuyển động 24h-Thứ ba, ngày 06/04/2021 12:09 GMT+7
VTV.vn - Cơm áo là nỗi lo hàng ngày trong khi để thu nguồn lợi từ rừng thì cần có thời gian. Làm thế nào để trồng lại rừng mà vẫn đảm bảo bài toán môi trường và kinh tế?
Phấn đấu đến năm 2025, cả nước sẽ trồng được 690.000 cây phân tán và trồng 310 triệu cây tại khu rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Trong đó ưu tiên trồng các loại cây gỗ lớn từng bước tạo lại hệ sinh thái rừng đã mất là nội dung chính của Đề án "Trồng một tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025″ do Bộ NN&PTNT xây dựng.
Người đến... rừng đi
Trước đây, nơi đây là màu xanh của rừng giờ là một buôn của đồng bào H'Mông từ Cao Bằng vào đây lập nghiệp. Nhà A Khấu với 6 nhân khẩu, vừa là nhà vừa là một quán ăn nhỏ nơi đầu buôn. 31 tuổi nhưng A Khấu đã trở thành ông ngoại khi con gái đi lấy chồng từ tuổi 15. A Khấu kể rằng ngày xưa ở đây rất khác.
"Ngày xưa cả khu trên này là rừng hết, rồi dần dần mỗi người phá một tí thì nó hết. Bà con làm mỗi người vài miếng để nuôi vợ con thôi ấy mà" - A Khấu, buôn H'Mông, xã Ea Kiết, huyện Cư M'Gar, tỉnh Đăk Lăk nói.
Trước đây, nơi đây là màu xanh của rừng giờ là một buôn của đồng bào H'Mông.
Lúc đầu chỉ vài hộ vào giờ thì đã lên đến 200 hộ. Người đến rừng đi, cả một vùng rộng lớn phủ một màu vàng của đất, của cỏ cháy trong cái nắng tháng tư lác đác vài cây điều mọc xen trong vùng đồi trọc.
"Vào trong này thì chui vào rừng thấy chỗ nào ít cây hay ví dụ chỗ lâm tặc nó phá thì mình làm được thì mình cứ làm thôi đâu có biết cái nào trái phép hay không trái phép, chỗ nào trồng tỉa được thì trồng tỉa. Nhưng mấy năm nay thì cũng đỡ nhiều, bà con cũng đủ đất sản xuất nên bà con cũng hạn chế. Đảng, nhà nước cũng có tuyên truyền trồng lại rừng vì nó giữ được nguồn nước để sinh hoạt nhưng bà con thì chưa hiểu, phá hết rừng thì coi như mất nguồn nước…" - Trưởng buôn Hoàng Văn Báo thật thà chia sẻ.
Biết là vậy nhưng hỏi ai trong buôn này cũng bảo rằng trồng lại rừng thật là khó vì trồng lại cây rừng thì lấy gì mà ăn hàng ngày… Vậy là năm này qua năm khác, cả buôn 200 hộ với cả ngàn nhân khẩu này chỉ trông chờ vào mùa vụ của những loại cây ngắn ngày trong 6 tháng mưa. Còn 6 tháng nắng, đất trống, đồi trọc vẫn trải dài cho tới tận chân trời phía xa.
Người dân buôn H'Mông bảo rằng rồng lại rừng thật khó vì trồng lại cây rừng thì lấy gì mà ăn hàng ngày...
Năm 2021, Đăk Lăk ngoài kế hoạch trồng rừng hàng năm, chỉ chờ mùa mưa đến là xuống giống. Ngành lâm nghiệp tỉnh cũng đang hoàn thiện kế hoạch theo đề án "Trồng một tỷ cây xanh" với chỉ tiêu phấn đấu trồng 5 triệu cây xanh/5 năm. Trong đó, trồng 1 triệu cây xanh phân tán ở các khu đô thị và nông thôn; 400.000 cây xanh tập trung gồm rừng phòng hộ, đặc dụng và 2,6 triệu cây xanh tập trung trồng mới rừng sản xuất.
Chỉ tiêu đã có, người dân mong muốn rừng trồng lúc nào cũng xanh tốt với nhiều tầng lớp cây, nhưng không chỉ ở Đăk Lăk mà các tỉnh Tây Nguyên đều gặp rất nhiều khó khăn trong việc phát triển rừng. Ngay như những những đơn vị được giao đất trồng rừng, bài toán 3 mục tiêu trồng rừng: mục tiêu môi trường, mục tiêu an sinh xã hội và mục tiêu kinh tế vẫn là bài toán khó tìm lời giải.
Nan giải bài toán chất lượng rừng trồng
Sau 1 năm, 160 ha đất trống đã được phủ xanh bằng cây keo lá tràm. Cây keo phù hợp chất đất, có vốn đầu tư thấp, nhanh cho khai thác nên ở đây, loại cây này được lựa chọn để trồng rừng.
"Luân kỳ kinh doanh của cây keo là từ 5-7 năm để lấy gỗ nhỡ, đặc điểm của cây keo ưa sáng, phát triển nhanh, cũng vì mục đích kinh doanh nên chúng tôi lựa chọn cây keo để trồng rừng chứ không phải các cây khác" - anh Nguyễn Thế Tuấn - Trưởng phòng trồng rừng, Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Krông Bông cho hay.
160 ha đất trống đã được phủ xanh bằng cây keo lá tràm.
Tại huyện Krông Bông, người dân thiếu vốn sản xuất nên diện tích đất bỏ hoang còn nhiều. Riêng Công ty lâm nghiệp Krông Bông mỗi năm mở rộng thêm từ 300-400 ha từ việc thuê lại đất của người dân để trồng keo. Tuy nhiên, việc trồng cây keo hiện ít mang lại giá trị kinh tế cao bởi hiện thu nhập từ 1 ha keo chỉ từ 10 - 15 triệu đồng/năm.
Trồng cây gỗ lớn và gỗ nhỡ sẽ mang lại giá trị kinh tế cao hơn, nhưng đòi hỏi vốn đầu tư lớn và thời gian thu hồi vốn lâu hơn. Đây là khó khăn đầu tiên. Nhưng khó khăn hơn, đó là việc muốn thay đổi loại cây trồng thì phải nằm trong kế hoạch và được phê duyệt.
Cây keo lá tràm hiện là cây trồng phù hợp khí hậu thổ những ở vùng đất này nhất để phủ xanh đất trống đồi trọc, tuy nhiên nếu đặt bài toán kinh tế thì keo lá tràm không mang lại lợi ích kinh tế cao, đôi khi chỉ hòa vốn. Bài toán bảo vệ môi trường và bài toán kinh tế luôn là bài toán khó đối với các đơn vị trồng rừng hiện nay.
Trong những năm qua, từ chủ trương của nhà nước cũng đã có nhiều cá nhân, tập thể đã tham gia vào việc trồng và phát triển rừng bằng các mô hình nông lâm kết hợp, trồng rừng sản xuất. Cây gió bầu một thời cũng đã phát triển rầm rộ tại các tỉnh Tây Nguyên. Nhưng đã có không ít thất bại vì thiếu vốn do chu kì sinh trưởng khai thác lên đến hàng chục năm, vì không nắm bắt kỹ thuật trồng và chăm sóc... Tuy nhiên, trong bối cảnh ấy thì bước đầu cũng có những hộ thành công từ loại cây lâm nghiệp này.
Rừng giữ phố
Nằm cách thành phố Buôn Ma Thuột khoảng 6km. Một khu rừng đúng nghĩa với diện tích 23 ha gồm rất nhiều cây gỗ quý có tuổi đời trên dưới 20 năm. Gần 20 trước, ông Thanh mua 23 đất đồi trọc để trồng rừng. Có người bảo ông khùng làm gì để nuôi cây khi những chục năm sau mới có kết quả. Nhưng ông nghĩ, không ai muốn đi thì sao thành đường, vậy là làm, cứ lấy ngắn nuôi dài lấy nó nuôi nó.
Không chỉ tại Đăk Lăk mà tại Bình Phước, Đăk Nông, cây lâm nghiệp gió bầu phát triển tự phát trong dân, sau hơn chục năm thì nay nhiều đến mức có nơi đã thành rừng gió bầu và bước đầu đã có những tín hiệu lạc quan.
Nguồn lợi kinh tế từ cây gió bầu tạo ra trầm hương bước đầu vẫn còn là tương lai phía trước nhưng ít ra thì vẫn còn có những người dám làm, dám bước như ông Thanh và những hộ dân ở Bình Phước, Đăk Nông để đồi trọc trở lại màu xanh vốn có như ngày xưa.
Nhận xét
Đăng nhận xét