Chuyển đến nội dung chính

'Người hồi sinh rừng' 2 lần Anh hùng đã về với đại ngàn

 Baonghean.vn) - Ông Nguyễn Ngọc Lài, người hai lần được Nhà nước phong tặng Anh hùng Lao động đã về cõi vĩnh hằng. Vẫn biết quy luật cuộc đời của một con người, nhưng tôi và nhiều người biết, yêu mến, kính trọng ông không khỏi bàng hoàng, tiếc thương một nhân cách lớn đã mãi mãi đi xa!

Tình yêu và gắn bó với nghề rừng

Trong đời cầm bút, tôi là người may mắn được tiếp xúc nhiều và biết rõ về Anh hùng Lao động Nguyễn Ngọc Lài. Trước đây, tôi đã về thăm Lâm trường Con Cuông khi ông đang giữ chức giám đốc và chuẩn bị được phong tặng Anh hùng lần thứ hai, theo ông đi thực tế để hiểu kỹ về "rừng nhác, rừng siêng", hiểu kỹ về một giám đốc "tự phạt mình" và luôn "tập trung cho xây dựng vốn rừng"(những cụm từ này chỉ có riêng ở Lâm trường Con Cuông). Tôi hay với bất kỳ ai khi đến tìm hiểu, ông Lài đều đích thân dẫn đi rừng, để thay cho báo cáo trung thực, chính xác nhất.

Anh hùng Lao động Nguyễn Ngọc Lài. Ảnh tư liệu

Xe của giám đốc chỉ là chiếc xe u-oát già nua đại tu lại. Tôi cứ nhớ mãi câu nói của ông: "Mình chưa thể đi xe sang, mà xe sang cũng chỉ để giải quyết khâu oai chứ không thể phục vụ cho công việc đi rừng của mình được. Mình không thể làm oai khi công nhân còn thiếu thốn, chưa no đủ...". Và trên cánh cửa chiếc xe rất "đặc chủng" của Giám đốc Lài có câu khẩu hiệu "Tập trung cho sự nghiệp xây dựng vốn rừng". Và từ Văn phòng Lâm trường đến văn phòng của các đội cũng đều đồng loạt các câu khẩu hiệu do ông khởi xướng "Tất cả cho xây dựng vốn rừng".

Nói về Anh hùng Lao động Nguyễn Ngọc Lài người ta thường đùa vui về sự đối lập của hai lần đón nhận phần thưởng cao quý của ông: Anh hùng Lao động lần thứ nhất là Anh hùng "phá rừng"; Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới là Anh hùng trồng rừng.

Anh hùng Nguyễn Ngọc Lài, sinh năm 1938, quê xã Thanh Bình, huyện Thanh Chương. Ông mồ côi từ nhỏ, chính vùng quê có truyền thống với nghề sơn tràng ấy đã gieo mầm trong ông tình yêu và gắn bó với nghề rừng.

Năm 1961, ông rời quê trở thành công nhân Lâm trường Con Cuông. Ba năm sau ông trở thành tổ trưởng sản xuất, 5 năm liền tổ được công nhận là Tổ Lao động XHCN. Năm 1968, Đội khai thác gỗ Trung Chính do ông làm đội trưởng đã có nhiều cải tiến hình thức khai thác gỗ từ "dao tạ" sang "cưa xăng"; sáng kiến cải tiến "đường xai" (một loại đường dốc, hai bên là núi đá sống trâu, người không kéo được, phải dùng sức voi lao gỗ xuống) bằng cách mở thêm đường "triềng" bên sườn núi thoai thoải chênh chếch đi xuống lòng khe...

Từ những sáng kiến trên, Đội Trung Chính trở thành nòng cốt của Lâm trường Con Cuông về hoàn thành chỉ tiêu khai thác gỗ hằng năm. Với nhiều thành tích đưa kế hoạch Lâm trường về đích sớm, năm 1985, ông vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba và phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.

Người hồi sinh rừng

Năm 1988, ông được đề bạt làm Bí thư Đảng ủy kiêm Phó Giám đốc Lâm trường. Năm 1991, ông chính thức giữ chức vụ giám đốc, đây là giai đoạn chuyển đổi cũng là kết thúc thời kỳ "phá rừng". Rừng giàu gỗ đã khai thác gần như cạn kiệt, trong lúc vốn của Lâm trường Con Cuông chỉ còn 40 triệu đồng. Ông Lài như mang nợ vì "phá rừng".

Như người trôi sông vớ được bè, từ Chương trình 317, ông Lài đã chỉ đạo Lâm trường Con Cuông nhanh chóng phục hồi, tái tạo vốn rừng. Đất trống, đồi núi trọc và trong lâm phần của Lâm trường được phủ xanh. Trong bước ngoặt của ông để trở thành Anh hùng lần thứ hai chính từ những suy nghĩ tìm tòi của ông rồi trở thành câu khẩu hiệu hành động cho lâm trường thực hiện hiệu quả đó là: Cải tạo cồn vệ; cải tạo khe chọ; cải tạo đồi núi và chế biến sản phẩm. Ông giải thích, cải tạo cồn vệ là lấy nông nghiệp làm nền tảng cho an cư lập nghiệp, là điều kiện phát triển lâm nghiệp bền vững. Cải tạo cồn vệ là khai hoang phục hóa đất gò đồi, đất bằng, đất vệ, khai thác hết tiềm năng đất hiện có...

Vườn Quốc gia Pù Mát. Ảnh tư liệu

Đi hết các cánh rừng của "ông Lài" ở khe Xộc, khe Luông..., bên thác Kèm, vùng đệm Vườn Quốc gia Pù Mát mới thấy hết vẻ đẹp hùng vĩ của một đại ngàn xanh giá trị nhiều trăm tỷ đồng mới hiểu hết ý nghĩa của cụm từ biến "rừng nhác"(rừng nghèo) thành "rừng siêng" (rừng giá trị kinh tế).

Và hình như từ đây, ông cũng vơi bớt món nợ với những cánh rừng do ông cùng công nhân một thời triệt hạ nay đã trở thành rừng có giá trị kinh tế cao, để rồi được ghi nhận là cánh chim đầu đàn trong ngành Lâm nghiệp Nghệ An.

Không chỉ nổi tiếng là người hồi sinh rừng với hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, ông còn được biết đến với vai trò  là người đại biểu nhân dân gương mẫu, tận tụy trong 4 khóa Quốc hội IV, V, VII, VIII. Với những đóng góp trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng, phát triển vốn rừng và nhiều lĩnh vực khác, năm 2000, Lâm trường Con Cuông được Nhà nước phong tặng Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới và Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2005. Giám đốc Nguyễn Ngọc Lài vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động lần thứ hai vào năm 2002. Hơn 50 năm tuổi Đảng, hơn 41 năm gắn bó với lâm trường Con Cuông, năm 2002, ông được nghỉ hưu.

Anh hùng Nguyễn Ngọc Lài đã phủ xanh đất trống, đồi núi trọc và trong lâm phần như "trả nợ rừng". Ảnh tư liệu

Nhắc lại những kỷ niệm về ông, vẫn không quên “giám đốc tự phạt mình”. Ngày còn đương chức, ông và tập thể lâm trường ra quy chế, nếu bộ phận nào không hoàn thành tốt nhiệm vụ qua xếp loại hằng tháng, hằng quý thì tổ đó phải nhận cờ xanh, tốt lên mới được thay cờ đỏ và đội trưởng cho đến giám đốc cũng phải chịu trách nhiệm liên đới bằng hình thức xử phạt bằng ngày lương tùy theo mức xếp loại. Tận mắt thấy trong sổ danh sách trừ lương của tài vụ thấy tên giám đốc mới tin. Có lẽ trong đời cầm bút, tôi chỉ thấy “giám đốc tự phạt mình” duy nhất ở Việt Nam là Anh hùng Nguyễn Ngọc Lài.

Vào đầu tháng 12 năm 2020, khi có giấy mời, Anh hùng Lao động Nguyễn Ngọc Lài vẫn có mặt trong dịp Kỷ niệm 75 năm thành lập ngành Lâm nghiệp Việt Nam do Bộ NN&PTNT phối hợp với tỉnh Nghệ An. Không ngờ rằng đây là lần cuối cùng ông được ôn lại truyền thống vẻ vang của ngành Lâm nghiệp mà ông là một trong những người có công lớn đóng góp.

Ông Nguyễn Ngọc Lài với công nhân trồng rừng. Ảnh tư liệu

Như một định mệnh, ông đột ngột ra đi ở tuổi 83 vào hồi 11 giờ 15 phút ngày 22/12/2020. Có lẽ trước lúc chia xa, ông vẫn luôn canh cánh làm sao giữ và phát triển được rừng!

“Cha một đời gắn bó xây dựng và phát triển rừng, các con cháu hãy làm hết sức mình để giữ rừng...”. Thế hệ mai sau luôn nhớ, ông đã để lại “con đường mang tên ông Lài”, “rừng ông Lài”... Xin nhắc lại những kỷ niệm bằng sự kính trọng như một nén tâm nhang trước hương hồn người Anh hùng!

Kỹ thuật: Thành Cường

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Một số thông tin về gỗ Kim Tơ Nam Mộc hay Nam Mộc Tơ Vàng từ Trung Quốc

XEM:  https://phongthuygo.com/mot-so-thong-tin-ve-go-kim-to-nam-moc-hay-nam-moc-to-vang-tu-trung-quoc/ Kim Tơ Nam Mộc (Nam Mộc Tơ Vàng), là loại gỗ quý đặc biệt chỉ có ở TQ, vân gỗ tựa như sợi tơ màu vàng, cây gỗ phân bố ở Tứ Xuyên và một số vùng thuộc phía Nam sông Trường Giang, do vậy có tên gọi Kim Tơ Nam Mộc. Kim Tơ Nam Mộc có mùi thơm, vân thẳng và chặt, khó biến hình và nứt, là một nguyên liệu quý dành cho xây dựng và đồ nội thất cao cấp. Trong lịch sử, nó chuyên được dùng cho cung điện hoàng gia, xây dựng chùa, và làm các đồ nội thất cao cấp. Nó khác với các loại Nam Mộc thông thường ở chỗ vân gỗ chiếu dưới ánh nắng hiện lên như những sợi tơ vàng óng ánh, lấp lánh và có mùi hương thanh nhã thoang thoảng. GIÁ TRỊ KINH TẾ VÀ PHONG THỦY CỦA KIM TƠ NAM MỘC Kim Tơ Nam Mộc được phân thành nhiều đẳng cấp thường căn cứ theo tuổi của cây gỗ, tuổi càng cao thì gỗ càng quý. Cao cấp nhất là Kim Tơ Nam Mộc Âm Trầm ngàn năm. Loại này là phát sinh biến dị tự nhiên từ hai ngàn năm

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây măn hay cây găng bầu

Gỗ măn ( hay còn gọi là gỗ găng bầu) là loại gỗ quý hiếm , đang và sắp bị tuyệt chủng tại các khu rừng núi đá khắp các tỉnh miền núi miền bắc nước ta. Cũng giống bao loài gỗ quý hiếm khác sống dọc trên các dãy núi đá vôi tại các khu rừng nhiệt đới miền bắc nước ta , thời xa sưa có rất nhiều loại gỗ quý hiếm khác, như đinh , lim, nghiến , sến, táu, gụ, kháo đá , lát đá , trong đó còn có cả 1 số loại gỗ có mùi thơm và lên tuyết ; như hoàng đàn , ngọc am, gù hương . dã hương , bách xanh ..vvv…. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-man/ Gỗ măn  là 1 loài gỗ sống trên các vách núi đá vôi hiểm trở , thân cây có mầu hơi đen bạc, cây thường mọc rất cao từ 5-20m , lá to và mỏng có lông tơ , vẫn như các loại cây khác thường thân cây được cấu tạo gồm 3 lớp : lớp vỏ, lớp giác và lớp lõi , lớp lõi non bên ngoài có vân càng vào trong tâm lõi vân càng già và đẹp , thường cứ 1 năm sẽ có 1 lớp vân , nên khi thợ cắt cây biết được độ tuổi của cây, nhưng điều đặc biệt là từ kh

Tìm hiểu chi tiết về gỗ cây kháo, nu kháo tự nhiên và giá trị trong nội thất

XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-cay-khao-nu-khao-tu-nhien-va-gia-tri-trong-noi-that/ GỖ KHÁO VÀNG THUỘC NHÓM MẤY, LÀ LOẠI GỖ NHƯ THẾ NÀO? Tại Việt Nam chúng ta, gỗ được phân loại thành 8 nhóm đánh số thứ tự bằng chữ số la mã từ I đến VIII. Cách phân loại này dựa trên các tiêu chí như đặc điểm, tính chất tự nhiên, khả năng gia công, mục đích sử dụng và giá trị kinh tế … Cao nhất là nhóm I và thấp nhất là nhóm VIII. Gỗ kháo thuộc nhóm gỗ số VI, đây là loại gỗ phổ biến ở Việt Nam, nó có những đặc điểm như nhẹ, dễ chế biến, khả năng chịu lực ở mức độ trung bình. Khi quyết định dùng gỗ để làm nội thất thì chúng ta rất cần tìm hiểu gỗ thuộc nhóm mấy, có những tính chất như thế nào, giá thành ra sao để đảm bảo lựa chọn được loại gỗ ưng ý nhất, phù hợp nhất với yêu cầu và mục đích của mình. Có 2 loại gỗ nu kháo: Gỗ nu kháo đỏ Gỗ nu kháo vàng Gỗ kháo có tên khoa học là Machinus Bonii Lecomte, đây là loại gỗ xuất hiện rất phổ biến ở nước ta và các quốc gia l

Gỗ xá xị dùng trong phong thủy – Cách giữ mùi thơm lâu dài – hướng dẫn nhận biết

GỖ XÁ XỊ LÀ GÌ? Gỗ xá xị hay còn được gọi là gỗ gù hương, thuộc hàng gỗ cao cấp, đắt tiền thường được dân chơi gỗ tại Việt Nam săn tìm. Gỗ xá xị thường được sử dụng trong vật phong thủy giúp cho môi trường xung quanh thêm sang trọng và đẳng cấp. XEM:  https://phongthuygo.com/go-xa-xi-dung-trong-phong-thuy-cach-giu-mui-thom-lau-dai-huong-dan-nhan-biet/ Gỗ xá xị là loại cây sinh sống trong rừng sâu, có màu đỏ thẫm, đường vân gỗ tự nhiên uốn lượn xoáy sâu vào phần lõi tạo ra những đường xoắn ốc kỳ diệu. Hình dạng những khối gỗ cũng rất đa dạng nên ứng dụng được nhiều sản phẩm có giá trị cao. Gỗ xa xị đỏ đặc biệt hơn những loại gỗ khác bởi màu đỏ tươi cảm giác mang lại sự may mắn. Đây là lý do tại sao người ta lựa chọn loại gỗ này cho những sản phẩm tượng phong thủy đắt tiền. Tinh dầu gỗ xá xị còn giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của con người, tinh thần sảng khoái, minh mẫn. Một số nơi sử dụng gỗ xá xị như một bài thuốc dân gian chữa bện phong hàn, bệnh tiêu hóa ở trẻ nhỏ, c

Tìm hiểu chi tiết về gỗ Trắc và ý nghĩa trong đời sống, phong thủy

GỖ TRẮC Gỗ trắc hay còn được gọi với cái tên khá Nam Bộ là gỗ Cẩm Lai, nó được coi là cây gỗ đặc trưng của vùng Đông Nam Á. Gỗ trắc sinh trưởng và phát triển tương đối chậm nên sản lượng gỗ không nhiều vì thế mà giá thành cũng khá cao không phải ai cũng sở hữu được. Cây gỗ trắc khá lớn, cây trưởng thành tới kỳ thu hoạch thường cao trung bình 25m. Thân cây to và chắc chắn với đường kính lên tới 1m. Là loại cây cổ thụ lâu năm nhưng vỏ cây gỗ trắc lại không bị sần sùi hay tróc vẩy mà ngược lại rất nhẵn và có màu nâu xám. Gỗ trắc ưa sáng nên những tán lá nhanh chóng vươn lên hứng nắng mặt trời, lá có màu xanh rêu nhạt. Họ nhà gỗ trắc không sinh sống thành một khu vực chung mà sống rải rác cách nhau một khoảng khá xa. Độ cao mà cây sinh sống không quá 500m, thích hợp với những vùng đồi núi Việt Nam. XEM:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-chi-tiet-ve-go-trac-va-y-nghia-trong-doi-song-phong-thuy/ Gỗ trắc là cây gỗ thuốc nhóm I trong nhóm gỗ quý của Việt Nam, phân bố chủ yếu ở vùng Đ

Tìm hiểu về “Tứ Thiết Mộc” bao gồm những loại gỗ nào

xem:  https://phongthuygo.com/tim-hieu-ve-tu-thiet-moc-bao-gom-nhung-loai-go-nao/ “Tứ thiết mộc” hay còn gọi là 4 loại gỗ có bền chắc và độ cứng rất cao. 4 loại gỗ tứ thiết của Việt Nam bao gồm: đinh, lim, sến, táu. Đây đều là 4 loại gỗ quý thậm chí là rất quý trên thị trường có giá rất cao. Các loại gỗ này thường dùng trong việc chế tác những sản phẩm cao cấp, có độ bền với thời gian, đặc biệt là làm nhà gỗ bao gồm: đền thờ, nhà thờ tổ, chùa chiền… Tên gọi chung các loại gỗ quý rất cứng (ví như sắt). Đinh, lim, sến, táu là hạng thiết mộc. Dùng toàn thiết mộc để làm cột, kèo. Tìm hiểu chi tiết về 04 loại gỗ trên: Gỗ Đinh ,  Gỗ Lim ,  Gỗ Sến ,  gỗ táu